Straaljager vliegt tegen tui tv-toren
Smilde 15 augustus 1968 – Tegen twaalf uur vanmiddag is een laag vliegende F100 Super Sabre straaljager van de Amerikaanse luchtmacht tegen een tui van de televisietoren in Smilde gevlogen.
met dank aan Leidsch Dagblad
15 augustus 1968
Tegen twaalf uur vanmiddag is een laag vliegende F100 Super Sabre straaljager van de Amerikaanse luchtmacht tegen een tui van de televisietoren in Smilde gevlogen.
Het toestel verloor twee tanks , elk voorzien van een staart, doch de vliegenier zag kans in de lucht te blijven, hoewel hij vanzelfsprekend ernstige moeilijkheden had met het besturingsmechanisme en met de radio-verbindingen.
Het bleek, dat de F100 Super Sabre de zuidelijke tui van de stalen televisiemast, die op een betonnen toren staat, had geraakt op ongeveer vijftig meter beneden de op 285 meter hoogte gelegen top. Het stuk van vijftig meter bungelt langs de toren omlaag. Het andere gedeelte is omlaag gestort. (…) De Centrale Directie van de PTT in Den Haag verwacht, dat de televisie-uitzendingen normaal zullen kunnen doorgaan. Er is een reparatieploeg onderweg.
met dank aan
Leeuwarder Courant, 1968
Nieuwe tui voor de zendermast in Smilde
Leeuwarder Courant – 6 november 1968
Een flinke ploeg specialisten is gisteren de hele dag in de weer geweest met het ophijsen van de gloednieuwe tui. die de op woensdag 14 augustus stuk gevlogen, hoogste zuidelijke tui van de radio- en televisietoren in Smilde moet vervangen.
Uit België werd ongeveer dertig kilometer draajj van vier millimeter dikte aangevoerd. Draad van bijzonder hoogwaardig staal, waarvan vlak bij de ïadiotoren een nieuwe tui werd samengesteld, ruim driehonderd meter lang en bestaande uit 91 tegen elkaar gelegde draden. Omdat twijnen onmogelijk is bij dit staal, werd het samenstelsel, dat een zeshoekige vorm kreeg, met draad omwonden. Een karwei, dat door vakmensen van Den Haan Staalkabelfabriek NV in Gorinchem in ongeveer drie weken werd gedaan.
Het hijsen werd uitgevoerd door de vaklui van De Vries Robbé en Co. NV, eveneens uit Gorinchem. Ze sprongen met de tui — dit lieve dingetje -weegt drie en een halve ton — zo voorzichtig om, alsof ze een baby in de luiers moesten leggen. Om half acht des ochtends werd begonnen de tui, die met de kop op zon honderdtachtig meter van de toren lag, met een handlier naar de toren te trekken. Dit trekken ging voort ooit toen de tui met een electrische lier stukje voor stukje kon worden opgehesen. Leden van de grondploeg smeerden met hun handen de tui haast liefkozend dik in met een bitumineus vet, dat het staal tegen weersinvloeden moet behoeden.
Nadat er een uur pauze was geweest, hebben we op de hoogste trans, op 280 meter hoogte, de voornaamste operatie meegemaakt, het aankoppelen van de tui aan de mast. Om daar te komen moesten we eerst met een lift in de toren tot de negentiende verdieping. Daarna een trap op en vervolgens met een mini-lift, juist voldoende voor twee man — en met passen en meten voor drie slanke figuren — , in de mast zelf omhoog. Een luchtreis van zes minuten. Tot slot een paar steile ladders op. Op de trans, een mager omloopje dat de naam trans nauwelijks verdient, bleek het stevig te waaien, ln de straffe, koude wind hebben we ons bijkans drie uren warm mogen bibberen, ondertussen steeds meer respect krijgend voor de vier mannen, die moesten zorgen, dat de sok — ook wel kous genoemd — aan het begin van de kabel, werd bevestigd aan een sterke, scharnierende bevestigingsplaat of schalm.
Het spannendste moment kwam, toen de sok (met een dubbel oog) op de juiste hoogte kwam en met veel moeite de bevestigingsplaat. eveneens met een oog, er in werd getild. Dat vergde alle krachtsinspanning, die de vier mannen konden opbrengen. Door het enorme gewicht van de tui, door de steeds straffere wind en door de wringing van de kabel kostte het daarna nog veel tijd de ogen van schalm en kous tot op de millimeter passend voor elkaar te krijgen, zodat er een zware pen doorheen kon worden gehamerd. De pen, aan beide zijden geborgd met “bouten, zat om half vijf op zijn plaats. Voldaan klom en „liftte” iedereen naar beneden. In de komende dagen zal de nieuwe tui worden bevestigd aan een van de zware tuiblokken in het veld beneden en de noodtuien zullen daarna worden weggenomen.
met dank aan Leeuwarder Courant
6 november 1968